DEUR MARYNA ADSHADE
Huis Marais-manskoshuis se inwonende hoof, dr Johan Groenewald, het onlangs glo die k-woord gebruik in ’n vergadering met die koshuis se studenteleierskap. Ná die insident het die leierskap hom by die eenheid van gelykheid aangegee wat ondersoek ingestel het aangaande die konteks waarin die woord gebruik is.
Martin Viljoen, die Universiteit Stellenbosch (US) se mediabestuurder, het die volgende oor die voorval gesê: “Die US bevestig ’n voorval in ’n koshuis waarin ’n inwonende hoof die k-woord gebruik het en die ongelukkigheid wat dit onder inwoners veroorsaak het.”
Viljoen het gemeen “die US plaas ’n baie hoë premie op die skep van ’n kultuur van respek en menswaardigheid onder personeel en studente. Juis omdat die universiteit diep bewus is van die pyn wat die gebruik van die woord tot gevolg het, beskou die universiteit die saak in ’n baie ernstige lig.”
Volgens Viljoen het die US se eenheid vir gelykwaardigheid dringend ondersoek ingestel en na die betrokke personeellid asook moontlik geaffekteerde studente in die koshuis uitgereik om met die voorlopige ondersoek te begin. Hy het verduidelik dat die betrokke studentegemeenskap ’n tydperk gegun is om meer inligting aan die eenheid te stuur voordat die eenheid ’n aanbeveling sou maak.
“’n Deeglike ondersoek is gedoen en onderhoude met die geaffekteerde partye is gevoer,” het Viljoen gesê. “Die eenheid vir gelykwaardigheid het sy verslag met aanbevelings voltooi en dit aan die viserektor vir leer en onderrig en die senior direkteur vir studentesake verskaf. Sodra die verslag bestudeer is, word ’n besluit aan die betrokke partye oorgedra.”
Rakende die konteks waarin die woord gebruik is, het Viljoen gesê: “Alhoewel die gebruik van die woord ongetwyfeld onaanvaarbaar in ons samelewing is, is dit die universiteit se verstaan tans dat die woord nie as ’n skeldwoord gebruik is nie, maar in ’n baie spesifieke konteks, naamlik in ’n gesprek wat gehandel het oor wat onaanvaarbare verwysings en gedrag in studentegemeenskappe sou wees.”
Groenewald wou nie verder oor die konteks of die gebruik van die woord uitbrei nie en het na die US se amptelike verklaring verwys, soos ook weergegee deur Viljoen.
Volgens Jaco Joubert, die prim van Huis Marais, is die konteks egter meer kompleks as dit. “Ek was nie fisies by die vergadering gewees nie. Ek het ’n primkomitee-meeting gehad en toe ek terugkom, lees ek die minutes. Toe kon ek sien dat daar was baie mense wat ontsteld was en toe besef ek eintlik wat aangaan,” het hy verduidelik. “Ná die tyd het baie mense met my kom praat om te sê: ‘Dis nie reg wat gebeur het nie’.”
Hoewel hy nie dié tipe woordgebruik ondersteun of regverdig nie, het hy gemeen hy is al gewoond aan die koshuishoof se manier van sake verduidelik. Vir van die studente wat die koshuishoof egter nie so goed ken nie, kan die gebruik van hierdie tipe woorde baie ontstellend wees.
“Ek ken nou al vir Johan; dis maar hoe hy operate,” het Joubert gesê. “Sy perspektief op die goed is nie heeltemal hoe die universiteit of die koshuis se perspektief oor die goed is nie. So dis moeilik vir ons om so iets te neem vir wat hy eintlik bedoel het. Hy het dit in konteks gesê, maar nog steeds, jy sê nie so iets nie.”
Soos Joubert dit verstaan, is die woord gebruik toe die koshuishoof die ongewensde gebruik van ’n ander woord wou illustreer. “Dit gaan daaroor dat al die koshuise gebruik die woord ‘jar’ of ‘djar’ vir hulle eerstejaars. Almal het ’n term wat hulle gebruik as ’n collective vir die eerstejaars. Vir hom is dit ’n baie intimiderende, amper soos humiliating woord om te sê,” het hy verduidelik.
“Persoonlik sien ek nie ’n fout daarmee nie, want as ons onsself ‘Maties’ kan noem, hoekom kan ’n groep eerstejaars hulleself nie ‘jarre’ noem nie? Maar dit was [Groenewald se] opinie en toe gebruik hy die term in ’n vergelyking met die term wat in apartheid gebruik was,” het Joubert gesê.
Joubert het gemeen die een woord word nie aanbeveel op kampus nie terwyl die ander deur die regering verbied is. “Die twee weeg nie op nie,” het hy gesê. “Maar dis [Groenewald se] konteks en van die mense is ontsteld.”
