DEUR WILLIAM SEZOE
Die Universiteit Stellenbosch (US) se Fakulteit Opvoedkunde doen al vir die afgelope vier jaar die geletterdheidsprojek “Ek KAN lees”. Dié projek maak ’n verskil deur sowat 360 skoliere van drie skole in die Stellenbosch-omgewing se geletterdheidsvlak te help verbeter.
Die naskoolse taalontwikkelingsprogram vir grondslagfaseleerders (graad 1 tot 3) is deur dr Zelda Barends, dosent in Kurrikulumstudie en Grondslagfase-programkoördineerder aan die US, gestig. Die program het ten doel om die geletterdheidsvlakke van leerders asook voornemende Afrikaanse onderwysers te verbeter.
Volgens Barends moet leerders met begrip kan lees om sodoende ’n positiewe bydrae tot die samelewing te maak. “Mense moet kan lees om ten volle in die samelewing te funksioneer. Deur leerders se leesvaardighede te verbeter, kry hulle toegang tot beter onderwys, wat ’n volhoubare impak op die samelewing het,” verduidelik Barends.
Sowat 77 finalejaar-onderwysstudente wat in Afrikaans Huistaalonderrig spesialiseer, vorm deel van die projek en moet, as deel van hulle kursus, twee maal per week vir 11 weke in die eerste semester graad R tot 3 leerders onderrig, met lesse spesifiek gerig op geluidsleer en woordbou.
Volgens Emma Smit, ’n MEd-student, het die projek haar gehelp om die diversiteit en kontekste van elke leerder in ag te neem voordat sy vir hulle boeke selekteer. “Ek kyk nou anders na die bronne wat ek kies en saamstel vir my klaskamer. Ek kan nie nou meer in die klaskamer gaan sonder om eers ’n boek te analiseer voor ek dit koop of aan my leerders voorlees nie,” vertel Smit.
“Ek vra my eers: ‘Sal my leerders kan identifiseer met die teks? Watter tipe vrae sal dit ontwaak? Hoe kan ek seker maak die teks identifiseer met die leerders se konteks?’ Ek vind vreudge daarin om tekste te vind wat my leerders, hulle agtergronde en ervarings weerspieël,” sê Smit.
Smit glo verder dat die projek nie net die geletterdheidskrisis van Suid-Afrika aanspreek nie, maar ook sal help om die algehele akademiese standaarde van Suid-Afrika te verhoog.
