Arleen Stone
Veelbekroonde en wêreld-beroemde dosent en digter Marlene van Niekerk sal lesers eersdaags verras met iets wat hulle nie baie in die Afrikaanse letterkunde te sien kry nie. Dié professor in die departement Afrikaans en Nederlands aan die Universiteit van Stellenbosch (US) stel later vanjaar nie net een nie, maar twee digbundels bekend.
Beide bundels bevat ekfrastiese poësie, oftewel gedigte wat fokus op kunswerke. Die bundels is getiteld In die stille agterkamer en Gesant van die mispels, wat onderskeidelik handel oor die skilderye van Jan Mankes en Adriaen Coorte.
Van Niekerk is reeds met verskeie literêre pryse bekroon. Sy het onder andere in 2014 die Hertzogprys vir poësie vir haar digbundel Kaar ontvang.
Tydens ’n middaguurgesprek by die departement Afrikaans en Nederlands, het Van Niekerk met gespreksleier, prof Sonja Loots, dosent aan die Universiteit van Kaapstad, gesels oor haar nuwe bundels. Gaste kon ook toeluister hoe die bundels nie net van haar vorige werk verskil nie, maar selfs van die hedendaagse struktuur vir ekfrastiese digbundels.
“Die bundels is dun, die gedigte is oor die algemeen korter, almal is in Nederlands vertaal en die onderwerp is beperk,” het Van Niekerk verduidelik.
Volgens Van Niekerk het sy begin deur al die gedigte in Afrikaans te skryf en daarna met behulp van ’n kenner van die Nederlandse taal, Henda Strydom, dit na Nederlands vertaal.
“Dis goed om herinner te word daaraan dat Afrikaans onder die invloed van vele tale op hierdie bodem ontstaan het, soos Afrikatale, Portugees en Maleis, maar dat Nederlands die belangrikste element in sy samestelling was,” sê Van Niekerk.
’n Ander aspek van die bundels wat tot die leesgenot sal bydra, is die foto’s van die kunswerke wat naas die gedigte geplaas is.
“Mense kan die gedigte en die vertalings langs mekaar lees en dit maklik sonder enige voorkennis agterkom. Die gedigte is ‘vertalings’ van die beelde en die leser kan dan die beelde ook in besonderhede saamlees.”
Rakende die besluit om “tweelingbundels” bekend te stel, het Van Niekerk verduidelik dat alhoewel die twee skilders eeue uit mekaar geleef het, hulle steeds ’n spesifieke soort aandagtigheid, ambagtelikheid en beskeidenheid gedeel het.
“Verder, as ’n boekverbranding, rak-afbraak, uitwissing, sluiting, sloping, opening, slagting, beslaglegging, suiwering, besetting, kolonisering, dekolonisering, herkolonisering, verwaarlosing, of soortgelyke masjinasies van vergetelheid en verlies ’n biblioteek, argief of boekwinkel tref, het mens meer kans dat een van die tweeling dit dalk gaan oorleef. So ’n kans was daar nie vir die Khoikhoi- en Khoisankulture om fisieke en ideologiese aanslae te oorleef nie. Die rotstekeninge het vervaag en die tale het verdwyn.”
Volgens Helené Prinsloo, reklamekoördineerder by Human & Rousseau, sal die bundels teen November vanjaar op die rakke gesien kan word.
Foto’s: Verskaf
